تفاوت داروهای شیمیایی و گیاهیتفاوت داروهای شیمیایی و گیاهی برای همگان این یک سـوال است که تفاوت دارو شیمیایی و گیاهی چیست وکدام یک بر دیگری ارجحیت و برتری دارند
تفاوت داروهای شیمیایی و گیاهی یا اینکه چرا درباره ی داروهای شیمیایی و طرز اسـتعمال آن ها ، این همه هشدار وجود دارد ؟ برای اطلاع ازتفاوت این دو دسته دارو ، باید ساختار ترکیبی آن ها را با یکدیگر مقایسه کرد .
( داروهای گیاهـی ، عوارض کم ، اثرات پایدار )
داروهای شیمیایی و گیاهی داروهای شیمیایی که به آن ، داروهای مصنوعی یا سنتزی نیز گفته می شود دارایتعداد معدودی ماده هستند . در بسیاری از داروهـای شـیمیایی تنها یک مادهی موثـر وجـود دارد و برای سـاخت قرص ، قطره ، کپسول ،شـربت و اشکال دیگر آن هـا ، از چند ماده ی شیمیایی دیگر کمک گرفته می شـود و این مواد نقش پرکننده ، چسـبانده ، رقیق کننده ازکننده و روکش دهنده را به عهده دارند .
در واقع بسیاری از عوارض جانبـی داروها نیز مربوط به همین مواد کمکی است . این داروها ،دارای اثرات قوی و سـریع هستند و در عین حال دارای عوارض جانبی نیز هستند . اصولا هرچه دارو دارای اثرات قوی و سریع تر باشدبه همان اندازه عارضهی جانبی بیشـتری را داراست . این عوارض بـه دلیل آن که برخلاف میل انسان است و به طور ناخواسته در کنارمنافع این نوع داروها وارد بدن انسـان می شود ، « عارضه ی جانبی » نامیده می شود .
تفسیر دیگر این که
داروهای شیمیایی و گیاهی هرماده دارای چندیـن اثراست که بعضی برای ما اثرات مثبت و بعضی منفی هسـتند و به همین دلیل تقریبـا همه ی داروهای شیمیایی دارای عوارض خوب و بد هستند . بزرگترین مزیت داروهای شیمیایی تاثیر قوی و سریع آن هاست ؛ در عوض بزرگترین عیب آن ها نیزهمان عوارض جانبی آنهاست که در بعضیموارد می تواند خطرات جدی و غیر قابل برگشـتی را ایجاد کند . در واقع در عصر جدید ، مردم با دیدن تاثیر سـريع بسـیاری از داروهایشیمیایی در تسکین آلام و دردهای خود ، به سـرعت فریفته ی این داروها شدند و به دلیل آن که نسبت به عوارض جانبی ایـن گونه داروهابی اطلاع بودند ، کم کم گیاهان دارویی را به فراموشی سپردند .
داروهـای گیاهـی برعکـس داروهای شـیمیایی حاوی تعداد بســیارزیادی ماده هســتند که همگـی با سرشـت و طبیعت و وجود انسـان سـازگاری دارند . همچنین در عصـارهی گیاهان ، گاهی تا بیـش ازهزار مـاده وجـود دارد که بعضی مـواد اصلی و بعضی فرعی هستند و بسیاری از مواد فرعی در جلوگیری از عــوارض جانبی مواداصلی موثرنـد . از طرف دیگر ، بسیاری از این مواد آثـار محافظت کبد ، قلب ، کننده ی رادیکال های آزاد ، خنثی ضداکسـیدان ، خنثی کننده ی سموم بدن و یا اثرات سینرژیسـمی و آنتاگونیسـتی مواد اصلی را دارا هسـتند ؛ از ایـن رو با توجه بهتعداد مواد و اثرات و مکانیسم های مختلف ، داروهای گیاهی اصولا دارای سـرعت کند ، عوارض کم و اثرات پایدار هسـتند .
باید به این مطلب نیز اشاره کرد
که تنها اشکال مایع داروهای گیاهی ( قطره ها ) مزه ی آن هاست . قطره و شربت های شیمیایی با افزودن موادشیمیایی خوشـمزه ، دارای مزه ی مطلوب می شـوند ؛ درحالی که به قطره های گیاهی هیچ گونه ماده ای به عنوان خوشمزه کننده افزودهنمی شود ؛ زیرا ممکن است در پایداری و اثرات آن ها تداخل ایجاد کند . امروزه ، نمونه بـارز تاثیر مخرب داروهای شیمیایی را می تواندر حوزه ی روان درمانی مشاهده کرد . در واقع می بینیم که بشر امروز برای فرار از پریشـانی ها و افسـردگی های عصرجدید ، به اسـتعمال داروهایی پناه برده که برای او چیزی جـز تخریب روح و روان لطيفـش را در برندارد و این در حالی اسـت که برخی از گیاهـاندارویی که از دیرباز در طب سنتی ایران تجویز می شده ، چنان تاثیر شگفت انگیزی در درمان این گونه بیماری ها دارد که علاوه برتلطیف روح ، آرامش را برای فرد به ارمغان می آورد .داروهای شیمیایی و گیاهی
تفــاوت گیاهان دارویـی و داروهای طبیعی
تفاوت داروهای شیمیایی و گیاهی گیاهـان دارویی که در کل جهان به شـکل های مختلف مورد اسـتفاده قرار می گیرند ، شاملقسمت هایی از گیاهانی هستند که جنبه ی دارویی و درمانی دارند . اینگونه گیاهان بعد از چیدن ، به شیوه ها و روش های مختلف ،فرآوری می شـود و در معرض استفاده قرار می گیرد . در بعضی موارد از کل گیاه که شـامل سـاقه ، برگ ، گل ، میوه و دانه استتفاده می شود . این فرآورده ها تحت نـام , Medicinal plants Medicinal herbs , Herbal medicine در دنیا مشهورهســتند . داروهای شیمیایی و گیاهی
فرآوردههای مذکور می توانند به صورت ، گیاه خشک شده ، عصاره ، اسانس و … مورد اسـتفاده قرار گیرند . داروهای گیاهیشامل داروهای فرموله شده مانند قرص ، کپسـول ، شربت ، قطره و … از کل گیاه یا قسـمتهایی از آن گیاه بدست می آید . برای اینمنظور از گیاه با محلولهای هیدروالکلی ( آب و الكل ) عصاره گیری به عمل می آید و عصاره ی بدست آمده با تنظیم غلظـت و مواد موثرمی تواند تبدیل به شربت یا قطره شود و یا به حالت غلیظ و خشک شده ، به صورت اشکال جامد مانند قرص و کپسول تبدیل شود .
اینگونه داروها که به نـام داروهای دوزاژفرم معروف هسـتند حاوی مقادیر معینی از ماده ی موثر هستند و برحسب یکی از مواد مهم ،استاندارد می شوند و شامل ضوابط و مقررات داروها هستند . فروش اکثر این داروها به علت بی خطری یا کم خطری ، بدون نسخمجازاست و به آن هـا داروهای OTC می گویند . بعضی از این گونه محصولات نیز شامل ضوابط دارو نیستند و جزو مکمل های موادغذایی هستند که دارای شرایط ساده تری از نظر تولید و مصرف هستند . مکمل های غذایی می تواند خارج از داروخانه به فروش برسندو نیازی به نسـخه ندارند اما با جود این ، نباید در استفاده ی آن ها زیاده روی کرد . میزان رطوبت در مناطق کویری و خشک ، سواحل ،جنگل ها ، نواحی کوهستانی و دشت ها با هم متفاوت است . با وجود این که حیات هر موجود و گیاه وابسته
به آب است ولی میزان نیاز هرکدام به آن ، تفاوت دارد . گیاهانی در کویرهـا وجود دارند که با کمترین میزان بـاران و آب ، دارای بهترینمواد موثر هسـتند ؛ مثلا اسانس گیاهان نواحی خشک ، کیفیت بهتری نسبت بــه مناطق مرطوب و بارانی دارد ؛ زیرا شـبنم و باران میتواند مقداری از اسانس گیاهان را بشوید و کیفیت آن ها را تغییر دهد ؛ در صورتی که در نواحی خشـک آن پدیده وجود ندارد . نمونه یقابل ذکر این موضوع ، اسانس گل های محمدی در قمصر کاشان است . نمونه ی دیگر قابل توجه ، گیاه ختمی اسـت . در ریشـه ی گیاهختمی مقدار زیادی موسیلاژ ( حدود ۸ تا ۱۲ درصد وزنی ) وجود دارد که چنانچه آبیاری بیش از اندازه انجام شود ، قسمتی از موسیلاژآن به همراه آب به زمین منتقل می شود ؛ از این رو با وجود این که در اکثر موارد ، هرچه آب به گیاه داده شـود برای رشد آن بهتر است ،ولی در مورد مواد موثر آن چنین نیست .
درجه حرارت محیط
داروهای شیمیایی و گیاهی درجه حـرارت محیط در مناطق مختلف ، متفاوت اسـت . به طور مثال درایـران در فصول مختلف از حداقل ۳۵ درجه در زمسـتان تا حـدو ۵۰ درجه در تابسـتان تغییرات درجه ی حرارت وجود دارد که از ویژگیهای ارزشـمند اقلیم ایران است . همین امر باعث شـد تا تنوع کم نظیری از گیاهان را در ایران داشته باشیم . تفاوت داروهای شیمیایی و گیاهی
جنس زمین
زمین درنواحی مختلف حاوی املاح کاملا متفاوت اسـت . با توجه به این که ریشه ی هرگیاه در خاک وجود دارد و از ایـن راه تغذیه می کند ، وجوداملاح مورد لزوم گیاه در رشـد و نمو ، کمیت و کیفیت مواد موثر ، سرنوشت سـاز است . گاهی دیده می شود که گیاهانی دارای و دیخوب در زمین های مختلف هستند ولی از نظر مواد موثر دارویی ، متفاوت هستند . جنـس خاک برای تولید مواد موثر و در نتیجه اثراتایده آل گیاه از عوامل اصلی است . داروهای شیمیایی و گیاهی
میزان آفتاب
اصولا عمل فتوسنتز و اکثر تغییر و تبدیل های مـواد در گیاهان ، با آفتاب صـورت می گیرد . وجود آفتاب از ارکان اصلیرشـد و نمو گیاه و تولید مواد موثر در آن است . باتوجه به این موضوع اکثرا گیاهان نواحی شــرق دنیا که از آفتاب بیشتری بهره مندهسـتند ، از نواحی غربی بهترند . به پیروی از همین اصل ، اکثر گیاهان ایران با توجه به آفتاب فراوان ، از مرغوبیت بیشتری برخوردارند. داروهای گیاهی برعکس داروهای شیمیایی حاوی تعداد بسـیار زیادی ماده هستند که همگی با سرشت و طبیعت وجود انسان سازگاریدارند . همچنین در عصاره ی گیاهان ، گاهی تا بیش از هزارماده وجود دارد که بعضی مواد اصلی و بعضی فرعی هستند و بسیاری از مواد فرعی در جلوگیری از عوارض جانبی مواد اصلی موثرند . داروهای شیمیایی و گیاهی
ارتفاع محل
اصـولا خانواده های گیاهی گوناگون در بلندی کنند ؛ مثـلا اکثر گیاهان ی های مختلفی رشـد می خانواده ی جعفری در ارتفاعات ۱۵۰۰ متر از سطح دریا به بالا ، دارای رشـد خوبی هستند . مسئله ارتفاع محل رشـد نه تنها در ادامه ی زندگی گیاه اهمیت دارد ، بلکه در کمیت و کیفیت مواد آن نیز تاثیرگذار است . از دلایل دیگر وجود تنوع گیاهان در ایران ، نامسطح بودن و وجود ارتفاعات مختلف در این سـرزمین اسـت ؛ به گونه ای که وجود دو رشـته کوه البرز و زاگرس در کشـورمان ، محیط بسیار استثنایی ودرخورتوجهی برای پرورش انواع گیاهان دارویی پدید آورده است . داروهای شیمیایی و گیاهی
تاثیر محیط بر خواص گیاهان دارویی .
کمیت و کیفیت مواد موثرو در نتیجه آثار درمانی گیاهان دارویی ، بستگی به شـرایط زندگی و رشد گیاهان دارد . این عوامل شامل درجه حرارت محیط ، رطوبت ، میزان آفتاب ، جنس زمین و ارتفاع محل رشد هستند تفاوت داروهای شیمیایی و گیاهی
داروهای شیمیایی و گیاهی
لینک فروشگاه
لینک منبع
موفق باشید.
